شرح و شرايط شغل مسئول ايمني معدن
(كد شغل: 2002)
1 – کلیات
این شرح شغل بر اساس ماده 4 قانون نظام مهندسی معدن و با درنظر گرفتن ماده 65 آیین‌نامه اجرایی قانون معادن و مفاد آیین‌نامه ایمنی معادن تهیه شده است.
موادی از آیین‌نامه اجرایی قانون معادن مصوب 21/11/1377 هیأت وزیران، که در ارتباط با ایمنی و مسئول ایمنی معدن است، به شرح زیر میباشد:
ماده 41- مواردی که عدم رعایت آنها موجب رد صلاحیت (بهره بردار) و یا اخذ خسارت خواهد شد به شرح زیر میباشد: 1- عدم رعایت مقررات این آیین‌نامه و دستورالعملهای نظارتی که موجب تضییع و تخریب ذخایر معدن گردد. 2- عدم رعایت مقررات آیین‌نامه ایمنی و حفاظت در معادن که موجب سلب سلامتی و یا بهداشت کارکنان گردد. 3- عدم بهرهبرداری و استخراج سالانه به مقدار تعیین شده در طرح مصوب با رعایت مفاد این آیین‌نامه. 4- عدم پرداخت حقوق دولت. 5- عدم انجام سایر تعهدات ذکر شده در متن پروانه عملیات و شناسنامه منضم به آن.
ماده 65- عملیات معدنی باید تحت نظر مسئول فنی و مسئول ایمنی و حفاظت در معادن انجام گیرد. تشخیص موارد استثنا به‌عهده وزارت صنایع و معادن (معادن و فلزات) میباشد. تبصره- ضوابط و حدود صلاحیت مسئولین فنی معادن تا تصویب و ابلاغ قانون نظام مهندسی معدن و آیین‌نامه مربوط توسط وزارت صنایع و معادن تعیین و مسئولین ایمنی و حفاظت از طریق وزارت کار و امور اجتماعی با هماهنگی با وزارت صنایع و معادن انتخاب می‌شوند.
ماده 68- به استناد بند 3 آیین‌نامه‌های حفاظت و بهداشت کار (ماده 2 آیین‌نامه ایمنی معادن) در کلیه معادنی که بیش از 25 نفر کارگر داشته باشند، عملیات باید تحت نظر یک نفر مسئول حفاظت و ایمنی صلاحیت‌دار انجام گیرد و در معادنی که کمتر از 25 نفر کارگر دارند، این مسئولیت به عهده سرپرست معدن و یا مسئول فنی معدن میباشد. در هر حال وجود مسئول حفاظت و ایمنی معدن رافع مسئولیتهای قانونی دارنده پروانه عملیات نخواهد بود. تبصره- مسئولین فنی که صلاحیت آنها از طرف وزارت کار و امور اجتماعی تأیید شود می‌توانند همزمان مسئولیت ایمنی و حفاظت معادن را برعهده گیرند.
ماده 73- درصورت عدم رعایت اصول فنی و ایمنی استخراج در معدن و اثبات تخلف دارنده پروانه عملیات در اجرای تعهدات مربوط، وزارت صنایع و معادن براساس ضوابط این آیین‌نامه طبق ماده 20 قانون معادن باوی عمل خواهدکرد. (ماده 20 قانون معادن حاکی از اخطار و تعیین مهلت برای انجام تعهدات و اخذ خسارت یا سلب صلاحیت برای ادامه عملیات درصورت عدم انجام تکالیف است)
موادی از آیین‌نامه ایمنی معادن مصوب 25/11/1379 شورای‌عالی حفاظت فنی، که در ارتباط با مسئول ایمنی معدن است، به شرح زیر میباشد:
بند 3 از فصل 1- مسئول ایمنی: مسئول ایمنی هر معدن نظارت بر ایمنی عملیات معدن را به‌عهده داشته و توسط مسئول یا سرپرست معدن به این سمت منصوب میشود. طبق ماده 65 آیین‌نامه اجرایی قانون معادن، ضوابط و حدود صلاحیت مسئول ایمنی از طریق وزارت کار و امور اجتماعی با هماهنگی وزارت صنایع و معادن تعیین میشود. جانشین مسئول ایمنی نیز تابع همین شرایط است.
ماده 2- در کلیه معادن که دارای حداقل 25 نفر کارگر باشد می‌بایست یک نفر ذیصلاح به‌عنوان مسئول ایمنی و یک نفر به‌عنوان مسئول بهداشت حرفه‌ای، به استناد آیین‌نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار، تعیین گردد. بدیهی است در معادن دارای کمتر از 25 نفر کارگر نیز وجود یک نفر مسئول ایمنی ضروری است اما این مسئولیت را میتوان به مسئول فنی واگذار کرد که تعیین صلاحیت وی به استناد آیین‌نامه فوق‌الذکر خواهد بود.
ماده 3- مسئول ایمنی هر معدن به‌عنوان ناظر و کنترل کننده عملیات و انطباق دادن معدن با بندهای مندرج در این آیین‌نامه و دیگر آیین‌نامه‌های مصوب شورای‌عالی حفاظت فنی تعیین می‌گردد که با حضور و بازرسی از معدن توصیه‌ها و پیشنهادهای خود را جهت پیشگیری و رفع خطر تذکر داده و درصورت حساسیت موضوع را کتباً به مسئولین معدن گزارش می‌نماید و درصورت تشخیص خطر حتمی برابر مقررات این آیین‌نامه تا رفع خطر نسبت به توقف عملیات در محل خطر اقدام نماید.
ماده 4- کلیه کارگاه‌های معدنی اعم از سطحی یا زیرزمینی لازم است در هر شیفت کاری حداقل یک‌بار توسط مسئول ایمنی یا جانشین وی مورد بازدید قرار گیرد.
در تعدادی از مواد آیین‌نامه ایمنی معادن نیز برخی از تکالیف اصلی مسئول ایمنی معدن آورده شده است.
2 – صلاحیت فنی
مسئول ایمنی معدن باید مهندس استخراج معدن و دارای پروانه اشتغال در رسته استخراج معدن و در یکی از زمینههای طراحی، نظارت یا اجرا و با بزرگترین پایه پروانه اشتغال حداقل2 برای معادن درجه یک و حداقل 3 برای سایر معادن باشد.
تبصره 1- در معادن درجه 4 و معادن روباز درجه 3 درصورت تأیید کتبی مسئول فنی معدن، میتوان یک نفر مهندس استخراج معدن را، که عضو کارورز سازمان نظام مهندسی معدن باشد، به عنوان مسئول ایمنی تعیین کرد.
تبصره 2- در عملیات اکتشافی، مسئول فنی عملیات اکتشاف، مسئولیت ایمنی عملیات را نیز به‌عهده دارد. اما چنانچه عملیات اکتشافی همراه با حفریات زیرزمینی (چاه و تونل) باشد، تعیین یک نفر مسئول ایمنی با پایه حداقل 3 یا کارورز طبق شرایط تبصره 1 ضروری است.
تبصره3- درصورت لزوم مسئول ایمنی باید در آزمون و دورههای بازآموزی، که شرایط و دستورالعملهای آن مشترکاً توسط وزارت صنایع و معادن و وزارت کار و امور اجتماعی تدوین میشود، شرکت کند. بررسی سوابق تحصیلی و دورههای آموزشی عضو و تشخیص ضرورت گذراندن دوره آموزشی یا آزمون، به‌عهده سازمان نظام مهندسی معدن استان است.
3 – ساختار تشکیلاتی
مسئول ایمنی معدن زیر نظر مسئول فنی یا رئیس معدن انجام وظیفه می‌کند.
در محدوده پروانه‌هایی که دارای چند معدن یا کارگاه معدنی مستقل از یکدیگر است، مسئول ایمنی میتواند برای همه یک نفر بوده یا برای هر یک، مسئول ایمنی جداگانه تعیین و معرفی شود و در اینصورت دارنده پروانه عملیات باید محدوده فعالیت هر یک را تعیین و به‌اطلاع سازمان صنایع و معادن و سازمان کار و امور اجتماعی استان برساند.
چنانچه دارنده پروانه بهرهبرداری، عملیات استخراج را به‌صورت پیمانی یا به‌هر نحو قانونی دیگر به شخص حقیقی یا حقوقی دیگری واگذار نماید، تعیین مسئول ایمنی نیز میتواند جزو وظایف آن شخص منظور شده و در قرارداد مربوط گنجانده شود، ولی به‌هرحال معرفی وی به مراجع مربوط جزو مسئولیتهای دارنده پروانه عملیات است. .
به‌استناد ماده 2 آیین‌نامه ایمنی معادن، در معادن با تعداد کارگران کمتر از 25 نفر، مسئول فنی میتواند همزمان مسئولیت ایمنی و حفاظت معدن را نیز عهده‌دار شود.
طبق ماده 4 آیین‌نامه ایمنی معادن، کلیه کارگاه‌های معدنی اعم از سطحی یا زیرزمینی لازم است در هر شیفت کاری حداقل یک‌بار توسط مسئول ایمنی یا جانشین وی مورد بازدید قرار گیرد. لذا در معادن بزرگ و دارای کارگاه‌های متعدد و یا با چند شیفت کاری، که اجرای این ماده توسط یک نفر دشوار باشد، باید به تعداد کافی مهندس یا کاردان ایمنی به‌کار گمارده شوند تا زیر نظر و به مسئولیت مسئول ایمنی انجام وظیفه نمایند. کاردان (تکنیسین) ایمنی باید دارای پروانه اشتغال در زمینه کاردانی استخراج معدن باشد.
ساختار تشکیلاتی بخش ایمنی شامل مهندسان، کاردان‌ها، استادکاران و کارگران مورد نیاز برحسب مشخصات معدن توسط مسئول ایمنی معدن تدوین و پس از تأیید مسئول فنی معدن به مدیریت یا دارنده پروانه عملیات پیشنهاد میشود.
واگذاری سمت یا مسئولیت یا وظایف دیگر با حفظ سمت اصلی به مسئول ایمنی معدن، از سوی مؤسسه متبوع، با توافق وی بلامانع است، مشروط بر آنکه در اجرای وظایف اصلی وی اختلال ایجاد نکند.
تبصره- چنانچه مدت مرخصی یا غیبت مسئول ایمنی از حدود مقرر تجاوز کند، دارنده پروانه عملیات موظف است شخص دیگری را طبق ضوابط همین شرح شغل جایگزین وی کرده و به مراجع ذیربط معرفی کند.
4 – مسئولیتها
مسئول ایمنی معدن ناظر بر رعایت اصول و ضوابط ایمنی، بهداشت محیط کار و حفاظت محیط زیست، براساس آیین‌نامه‌ها و دستورالعملهای مربوط است. مسئولیتهای کلی مسئول ایمنی به‌شرح زیر است:
- تعهدات دارنده پروانه عملیات در مورد حسن اجرای قوانین، آیین‌نامه‌ها، مقررات و ضوابط فنی در ارتباط با ایمنی، بهداشت محیط کار و حفظ محیط زیست.
- رعایت اصول و مقررات فنی و مهندسی و استانداردهای متداول در ایمنی معدن.
- برقراری شرایط ایمن در محل‌های کار و رعایت مقررات ایمنی توسط کارکنان.
- حفظ بهداشت محیط کار.
- رعایت موازین حفاظت محیط زیست.
- استفاده مطلوب از منابع (مالی، تجهیزات و ماشین‌آلات، نيروي انساني، مواد اولیه و ... ) در ایمنی معدن.
- تلاش برای پیشگیری از مخاطرات و حوادث.
- پیشنهاد ایجاد تشکیلات ایمنی و گروه امداد و نجات متناسب با نوع فعالیت معدنی.
- به‌عهده گرفتن مسئولیت عملیات امداد و نجات در هنگام بروز حوادث.
- آموزش کارکنان در ارتباط با ایمنی، بهداشت کار و محیط زیست و به‌هنگام نگهداری سطح آموزش آنان.
- رشد فناوری و بکارگیری فنون و روشهای نوین در ایمنی معدن.
- هر زمینه دیگر تأثیرگذار بر بهبود و ارتقاء سطح ایمنی، بهداشت و حفظ محیط زیست در فعالیت معدنی.
تبصره - پذیرش مسئولیتهای فوق توسط مسئول ایمنی، رافع مسئولیتهای مقام مافوق وی و دارنده پروانه بهرهبرداری نخواهد بود.
5 – اختیارات
مسئول ایمنی برای اجرای مسئولیتهای خود، در چهارچوب طرح مصوب و ضوابط فنی و حرفه‌ای و آیین‌نامه ایمنی معادن و مقررات مؤسسه متبوع دارای اختیار کامل است. چنانچه مقام مافوق وی بر کاهش اختیارات او اصرار ورزد یا دستوری برخلاف مقررات و ضوابط فنی و حرفه‌ای و آیین‌نامه ایمنی معادن صادر کند، مسئول ایمنی میتواند ابتدا کتباً به وی متذکر شده و درصورت عدم توجه، مراتب را به سازمان صنایع و معادن استان، سازمان کار و امور اجتماعی استان و سازمان نظام مهندسی معدن استان کتباً گزارش کند و دراینصورت آن بخش از مسئولیت وی که براثر کاهش اختیارات یا صدور دستور مغایر با مقررات، قابل اجرا نبوده، به تشخیص سازمان نظام مهندسی معدن استان (طبق دستورالعمل‌هایی که متعاقباً ابلاغ میشود)، از وی ساقط خواهد شد.
حداقل اختیارات کلی مسئول ایمنی به‌قرار زیر است:
- بکارگیری فنون و روش‌ها و تجهیزات و ابزار مناسب برای برقراری ایمنی و بهداشت کارکنان و ارائه توصیه‌ها و دستورالعملهای لازم به مسئولان ذیربط برای ایمن‌سازی محیط‌های کار و حفظ محیط زیست و بهداشت محیط کار.
- درصورت بروز حادثه بررسی علل آن و ارائه گزارش و اعلام نظر کتبی یا شفاهی به مراجع ذیربط و مقام مافوق.
- اختیار سرپرستی گروه ایمنی و گروه امداد و نجات معدن طبق نمودار و ساختار تشکیلاتی مصوب و انتخاب، تأیید صلاحیت، آموزش، تعیین وظایف، نظارت بر عملکرد و برکناری کارکنان گروه ایمنی و گروه امداد و نجات.
- چنانچه مسئول ایمنی تشخیص دهد که احتمال وقوع حادثه و بروز خطر در بخشی از معدن وجود دارد یا شرایط زیان‌بخش و مخاطره‌آمیز محل کار از حدود مجاز طبق مقررات ایمنی خارج شده است، میتواند بلافاصله از مقام مافوق خود درخواست کند که تا اصلاح و رفع عوامل خطرآفرین، فعالیت جاری در آن بخش تعطیل شود.
- بازرسی از کلیه بخش‌های معدن و محل‌های کار و تجهیزات و ماشین‌آلات در هر زمان و بدون هیچ محدودیت و هر نوع اندازه‌گیری و سنجش به منظور حصول اطمینان از برقراری شرایط مجاز طبق مقررات و آیین‌نامه ایمنی.
- صدور دستور جلوگیری از ورود کارکنان و افرادی که طبق مقررات دارای البسه ایمنی مناسب یا تجهیزات ایمنی مقرر نباشند، به معدن و محل کار.
- مسئول فنی میتواند با موافقت مقام مافوق خود یا برحسب ساختار تشکیلاتی معدن، بعضی یا تمامی اختیارات و یا وظایف خود را به شخص یا اشخاص دیگر واگذار کند، یا از بین کارکنان ذیصلاح معدن در مواقع لازم برای خود جانشینی تعیین کند، اما در هرحال کلیه مسئولیتها همچنان بر عهده او است.
تبصره- چنانچه مدت مرخصی یا غیبت مسئول ایمنی از حدود مقرر تجاوز کند، دارنده پروانه عملیات موظف است شخص دیگری را طبق ضوابط همین شرح شغل جایگزین وی کرده و به مراجع ذیربط معرفی کند.
- سایر اختیاراتی که از سوی مدیریت به وی واگذار میشود.
6 – شرح وظایف
وظایف کلی مسئول ایمنی معدن، شامل موارد زیر است:
- تهیه، بررسی و پیشنهاد اصلاح طرح‌های ایمنی، تهویه معدن و حفظ محیط زیست، در هر زمان که لازم باشد.
- انتخاب و بکارگیری فنون و روشهای اجرایی مناسب با درنظر گرفتن امکانات معدن.
- تعیین تعداد و مشخصات تجهیزات و تأسیسات ایمنی و تهویه و ابزارها و سیستم‌های اندازه‌گیری و کنترل و نظارت بر تأمین آنها.
- تدوین دستورالعملهای اجرایی مورد نیاز برای ایمنی، بهداشت محیط کار و حفظ محیط زیست براساس آیین‌نامه‌ها و مقررات.
- تدوین ساختار تشکیلاتی گروه ایمنی و گروه امداد و نجات و ارائه به مدیریت جهت تصویب.
- انتخاب، تأیید صلاحیت، آموزش، تعیین وظایف، سرپرستی و نظارت بر عملکرد کارکنان گروه ایمنی و امداد و نجات، طبق نمودار و ساختار تشکیلاتی مصوب.
- تنظیم برنامه‌های آموزش ایمنی پرسنل معدن و نظارت بر اجرای آن.
- بازدیدهای ادواری و اتفاقی از محل‌های کار، بطوریکه همواره از وضعیت تمام محل‌های کار مطلع باشد.
- اتخاذ تصمیم و صدور دستورات لازم برای بهبود ایمنی و رفع مشکلات و نواقص.
- تهیه نقشههای تهویه در زمان‌های لازم طبق آیین‌نامه ایمنی معادن و براساس طرح تهویه معدن.
- تهیه نقشه رفع سوانح برای نصب در محل‌های تعیین شده طبق آیین‌نامه ایمنی معادن.
- ساماندهی گروه امداد و نجات طبق آیین‌نامه ایمنی و مقررات مربوط.
- سرپرستی و نظارت بر عملیات گروه امداد و نجات در هنگام بروز حادثه.
- انجام اقدامات لازم هنگام وقوع حادثه و اعلام به مراجع ذیربط طبق مقررات و تهیه گزارش حادثه.
- همکاری با بازرسان اعزامی و مراجع مسئول و دراختیار قراردادن اطلاعات مورد نیاز براساس مقررات و در چهارچوب سیاست‌های مؤسسه متبوع.
- نظارت بر ایمنی عملیات آتشباری.
- سازماندهی حفظ اسناد و مدارک فنی مربوط به تهویه، ایمنی، بهداشت محیط کار و حفظ محیط زیست.
- تنظیم گزارش‌های ادواری در زمان‌های لازم و ارسال گزارش‌ها به مراجع ذیربط و ثبت اطلاعات در دفاتر مربوط و در بانک‌های اطلاعاتی.
- آشناسازی و ارائه توصیه‌های لازم به مدیریت وکارکنان درباره مقررات ایمنی، بهداشت کار و محیط زیست.
- همکاری هنگام بروز حوادث معدنی در سایر معادن طبق دستورات مقام مافوق.
- انجام سایر اقداماتی که در چهارچوب اجرای مسئولیتها ضروری باشد.
7 - شرایط اشتغال
مسئول ایمنی توسط دارنده پروانه بهرهبرداری، یا شخص حقیقی یا حقوقی جانشین وی، با نظر مسئول فنی انتخاب و استخدام میشود. انجام وظیفه مسئول ایمنی معدن در مدت اشتغال، به‌صورت تمام وقت است.
طریقه استخدام مسئول ایمنی، یکی از روشهای معمول در کشور است.
پذیرش کار در چهارچوب صلاحیت فنی و ظرفیت اشتغال دارنده پروانه اشتغال است. لذا دارنده پروانه اشتغال مکلف است قبل از پذیرش کار یا انعقاد قرارداد، از سازمان استانی که عضو آن است استعلام و گواهی تأیید صلاحیت و ظرفیت اشتغال باقیمانده خود را به کارفرما ارائه نماید. تصویر پروانه اشتغال و گواهی سازمان نظام مهندسی معدن استان جزو مدارک استخدامی مسئول ایمنی معدن است.
دارنده پروانه بهرهبرداری موظف است مسئول ایمنی را به سازمان صنایع و معادن استان و سازمان کار و امور اجتماعی استان معرفی کند و مدت و شرایط استخدام وی را اطلاع دهد و سازمان صنایع و معادن استان نیز مراتب را عیناً به اطلاع سازمان نظام مهندسی معدن استان می‌رساند.
درصورت ادامه اشتغال مسئول ایمنی، بیش از یک سال، لازم است هر سال مراحل فوق تکرار شود.
چنانچه دارنده پروانه اشتغال عضو سازمان استان محل اشتغال نباشد، سازمان نظام مهندسی معدن استان موظف است مراتب را به سازمان استان مربوط گزارش کند. دارنده پروانه اشتغال نیزمکلف است مراتب استخدام خود به‌عنوان مسئول ایمنی و مشخصات محل اشتغال را به سازمان نظام مهندسی معدن استانی که عضو آن است اطلاع دهد تا در پرونده وی درج شود. درصورتیکه مدت اشتغال در استان دیگر بیشتر از 6 ماه باشد باید به استان محل اشتغال انتقال یابد.
مسئول ایمنی محق است درصورت تمایل با اعلام و استعفای کتبی قبلی، طبق مفاد قرارداد منعقده یا طبق مقررات استخدامی مؤسسه، از کار کنارهگیری کند و همچنین کارفرما میتواند طبق مفاد قرارداد منعقده یا طبق مقررات استخدامی مؤسسه، با اعلام قبلی به خدمات مسئول ایمنی خاتمه دهد. در اینصورت دارنده پروانه بهرهبرداری یا جانشین او مکلف است طبق مراحل فوق و حداکثر ظرف مدت یک ماه، فرد دیگری را بجای وی تعیین کند. تا زمان تعیین فرد جدید، مسئول ایمنی همچنان عهده‌دار انجام وظایف و مسئولیتهای خود خواهد بود.
اشتغال مسئول ایمنی در هر شغل تمام‌وقت دیگر غیرممکن است. البته اشتغال غیر تمام وقت به کارهای دیگر، چنانچه مغایر با مقررات مؤسسه متبوع نباشد، و یا پذیرش سمت‌های دیگر در مؤسسه متبوع طبق ماده 3 این شرح شغل، بلامانع است. همچنین میتواند از ظرفیت اشتغال سالانه باقیمانده خود، با موافقت سازمان نظام مهندسی معدن استان، برای انجام کارهای حرفه‌ای دیگری که غیرتمام‌وقت باشد استفاده کند.
8 – حقالزحمه
برای محاسبه میزان استفاده از ظرفیت اشتغال، حقالزحمه ماهانه مسئول ایمنی با توجه به بزرگترین پایه پروانه اشتغال وی و براساس حقالزحمه پایه نفرماه، طبق مبانی قیمت‌گذاری خدمات مهندسی، تعیین میشود.
قرارداد استخدامی نیز میتواند برمبنای تعرفه حقالزحمه بزرگترین پایه عضو تنظیم شود، که در اینصورت ضرایب منطقهای، سختی کار و ضریب ویژه شغلی نیز قابل اعمال است. ضریب ویژه شغلی برای مسئول ایمنی تا 05/1 قابل تعیین است. اضافات، فوق‌العاده‌ها، پاداش و کسور طبق قرارداد فیمابین یا مقررات عمومی کشور یا مقررات استخدامی مؤسسه متبوع تعیین میشود.
پرداخت حقالزحمه اضافی به مسئول فنی درمواردی که طبق مفاد این شرح شغل، مسئولیت ایمنی معدن را نیز به‌عهده داشته باشد، یا به مسئول ایمنی در مواردی که طبق ماده 3 این شرح شغل مسئولیت و وظایف دیگری را با حفظ سمت پذیرفته است، الزامی نبوده و طبق صلاحدید کارفرما انجام میشود.
9 – تخلفات
تخلفات حرفه‌ای، انظباطی یا انتظامی مسئول ایمنی، طبق مفاد آیین‌نامه اجرایی قانون نظام مهندسی معدن توسط شورای انتظامی استان بررسی و در مورد آن تصمیم‌گیری میشود. علاوه برآن دارنده پروانه بهرهبرداری یا جانشین وی میتواند در مورد تخلفات احتمالی مسئول ایمنی، مطابق مفاد قرارداد فیمابین یا مقررات مؤسسه، مشروط بر آنکه قبلاً به وی ابلاغ شده باشد، عمل نموده و درصورت لزوم از وی به مراجع ذیصلاح نیز شکایت کند.
مسئول ایمنی معدن تا هنگام رسیدگی و صدور حکم شورای انتظامی استان و در مدت اعتبار قرارداد استخدامی، همچنان عهده‌دار انجام وظایف و مسئولیتهای خود خواهد بود و حقالزحمه وی نیز تا آخرین روز کار قابل پرداخت است.